Babaeski Ticaret Borsası Başkanlığı tarafından 21 Haziran Cuma akşamı saat 20.00’de buğday üreticilerine yönelik ‘Lisanslı Depoculuk Sistemi’ ile ilgili bilgilendirme toplantısı gerçekleştirildi.

Haber: Ercan ÜLGER

Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başlayan toplantıda lisanslı depoculuk sisteminde tarım ürünlerinin;  ticaretini kolaylaştırmak ve geliştirmek, depolanması için yaygın bir sistem oluşturmak, kalitelerinin yetkili sınıflandırıcılar tarafından saptanmasını sağlamak amacıyla kurulduğunu belirten Babaeski Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Fahrettin Özün, konuşmasında şu ifadelere yer verdi; “Lisanslı depoculuk sisteminin amaçları tarım ürünlerinin Mülkiyetini temsil eden, finansmanını, satışını ve teslimini sağlayan ürün senedi çıkartmak, emniyetini sağlamak ve kalitesini korumak ve bankaların sistem içerisinde yer almasını sağlayarak kredi kullanımını yaygınlaştırmaktır.

LİSANSLI DEPOCULUK SİSTEMİNDEKİ GÜVENCELER

Lisanslı Depoculuk Tazmin Fonu: Lisanslı depo işleticisinin, bu Kanunda ve mudîler ile yapacağı sözleşmede öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı ortaya çıkan zararların tazmin edilebilmesi amacıyla, tüzel kişiliği haiz Lisanslı Depoculuk Tazmin Fonu kurumuştur.

Yetkili Sınıflandırıcılar: Ürünlerin analiz ve sınıflandırma işlemleri Gümrük ve Ticaret Bakanlığından lisans almış Yetkili Sınıflandırıcılar tarafından yürütülmektedir.

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK):  Tüm kayıtlar Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından tutulmaktadır.

LİSANSLI DEPOCULUKTA KULLANILAN TANIMLAR

Borsa: Aralarındaki sözleşme çerçevesinde lisanslıdepo işletmesince düzenlenen ürün senetlerinin kota ettirildiği, alım satımının yapıldığıve hareketlerinin kontrol ve takip edildiği ürün ihtisas borsasını,

Depolama hizmetleri: Lisanslıdepoya kabul edilen ürünlerin tartılması, boşaltılması, yüklenmesi, taşınması, nakliyesi, depolamaya ve şartlara uygun hale getirilmesi ve depolanması, ürün ambalajlarının onarılması, ürünün depodan çıkarılmasıgibi hizmetleri,

Elektronik kayıt kuruluşu (EKK): Yönetim kurulunda örgün olan veya olmayan yükseköğretim kurumlarından mezun Bakanlık temsilcisi bulunan ve elektronik ürün senetlerinin oluşturulmasını sağlamak, bu senetlere bağlı tüm hak ve yükümlülükler ile işlemleri ilgili taraflar itibarıyla kayden izlemek amacıyla Bakanlıktan lisans almış olan anonim şirketi,

Fon: LisanslıDepoculuk Tazmin Fonunu,

Mudî: Depolama hizmetleri için ürününü lisanslı depoya teslim eden veya lisanslı depo işletmesince düzenlenen ürün senedini mevzuata uygun olarak elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişiyi,

Tartıcı: Lisanslıdepoya getirilen ya da depodan teslim edilen ürünü tartmak ve tartım makbuzu düzenlemekle görevli gerçek kişileri,

Lisanslı depo: Kanun kapsamında ürünlerin sağlıklı koşullarda muhafaza ve ticarî amaçla depolanması hizmetlerini sağlayan tesisleri,

Lisanslı depo işletmesi/işleticisi: Ürünlerin depolanmasıyla iştigal eden ve bu Yönetmelik kapsamında geçerli bir lisansa sahip anonim şirketi,

Lisanslı depo teminatı: Lisanslı depo işletmesince, Kanunda ve ikincil düzenlemelerinde öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi dolayısıyla meydana gelecek zararların karşılanmasını teminen Fona verilen Bakanlık tarafından kabul edilen ve Kanunda belirtilen nakit ve nakde çevrilebilen güvenceleri,

Lisanslı Depo İşletmesi Kuruluş ve Faaliyet  İzni Kuruluş izni verilmesinde aranılan şartlar

Borsa ve yetkili sınıflandırıcılarla Sözleşme, Sigorta, Teminat ve Lisansla İlgili Diğer Hususlar:
Sigorta

İşletme tesisleri ve lisanslı depoculuk faaliyeti kapsamında depolanan ürünler için; hırsızlık, yangın, duman, infilak, deprem, dahili su basması, sel, grev-lokavt-kargaşalık, terör, fırtına, kar ağırlığı, yıldırım, yer kayması, kara, deniz veya hava araç çarpması ve benzeri diğer rizikolara karşı sigorta yaptırılması zorunludur.

Lisanslı depo teminatı

Lisans kapsamındaki depo kapasitesinin ürün rayiç bedelinin %15’inden az olmamak üzere Bakanlıkça belirlenen ve kabul edilen lisanslı depo teminatının verilmesi zorunludur.

Bilgi işlem altyapısı

Lisanslı depoculuk faaliyetlerine ilişkin gerekli bilgi işlem alt yapısı oluşturulur ve sertifikalar temin edilir. Oluşturulan bilgi işlem alt yapısına ilgili borsanın ve talep halinde Bakanlığın ve Fonun erişimi sağlanır.

Tartım araçları ve kantarlar

11/1/1989 tarihli ve 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu ve 3516 sayılı Kanuna dayanılarakçıkarılan ikincil düzenlemelere uygun olarak, lisanslı depoya giren ve çıkan ürünün tartımının yapılabilmesi amacıyla yeterli sayıda ve nitelikte tartım araçları ve kantarlar bulunur ve bunların doğru tartım yapması hususunda gerekli her türlü tedbir alınır.

Ürünlerin Tartımı ve Ürün Senedi

Tartım işlemleri ve sorumluluk

Lisanslı depo işletmesi bünyesinde yeterli sayıda ve gerekli nitelikleri haiz tartıcıların istihdam edilmesi zorunludur. Depolanacak veya depolanmış ürünün tartılması ve ağırlığının tartım makbuzuyla belgelendirilmesi işlemleri, bu tartıcılar tarafından yapılır.

Tartıcı olarak istihdam edilebilmek için, tartım aletlerinin özellikleri ve kullanımı konusunda Bakanlıkça veya Bakanlığın belirlediği mercilerce ya da tartım aletinin satım veya kurulumunu yapan ve Bakanlıkça uygun görülen yetkili firmalarca düzenlenen sertifika veya eğitim belgesine sahip olunması gerekir.

Depolanacak veya depolanmış ürünlerin ayrım yapılmadan usulüne uygun olarak doğru bir şekilde artılması ve belgelendirilmesi zorunludur. Bu hükme aykırı davrandığı tespit edilen tartıcılar hakkında gerekli hukuki işlemler yapılır ve cezai işlemlerin uygulanması amacıyla ilgili yerlere bildirimde bulunulur.

Ambalajlı ürünlerin net ağırlığı tespit edilirken Bakanlıkça belirlenen esasa göre; böyle bir esas belirlenmemiş ise borsaca tespit edilen teamüllere göre hareket edilir.

Tartıcı, tartım işlemleri ve araçlarının mevzuata uygun, düzenli ve sağlıklı bir şekilde yürütülmesi ve kullanılmasına engel teşkil edebilecek hususları derhal lisanslı depo işletmesine bildirmekle yükümlüdür.

Tartımın, usulüne göre ve doğru şekilde yapılmamasından veya tartım makbuzunun düzenlenmemesinden tartıcıyla birlikte lisanslı depo işletmesi de sorumludur.

Tartım makbuzu

Depolanacak veya depolanmış ürünler için yapılan tartımlarda tartım makbuzunun düzenlenmesi zorunludur.

Tartım makbuzu, en az iki nüsha olarak düzenlenir ve nüshalardan biri mudiye verilir, diğeri ise dosyasında muhafaza edilir.

Ürün senedi

Lisanslı depo işletmesince, teslim ve kabul edilen ürün için kıymetli evrak niteliğinde ürün senedi düzenlenir. Bu teslim, satış değil vedia anlamındadır.

Ürün senedi, nama veya emre yazılı olarak ciro edilebilir veya edilemez şeklinde düzenlenir, teminat olarak verilebilir.

Bütün basılı ürün senetlerinin bir adet sureti olur ve suretler açık ve belirgin bir şekilde basılı veya damgalıolarak “Surettir-Ciro Edilemez” ibaresini taşır.

Aynı ürüne ait veya aynı seri numaralı birden çok ürün senedi ile düzenlenip iptal edilmemiş ürün senedinin temsil ettiği ürünün bir bölümü veya tamamı için başka bir ürün senedi düzenlenemez.

İlgili mevzuatına göre analiz ve sınıflandırılması yapılmayan veya analiz ve sınıflandırmaya ilişkin itiraz süreci sonuçlanmayan ürüne ilişkin ürün senedi düzenlenemez.

Ürün senedi, tartım makbuzu, analiz ve sınıflandırma belgesi ile delil niteliğini haiz diğer belgeler ürünün mülkiyetinin ispatında kullanılabilir ve bu belgeler mevzuatla aksi öngörülmedikçe ürünün aynı miktar, tür, sınıf ve kalitede mudiye geri verilmesini garanti eder.

Ürün senedine ilişkin, Kanun ve bu Yönetmelikte öngörülmeyen durumlarda Türk Ticaret Kanununda düzenlenen makbuz senedine ilişkin hükümler uygulanır.

Elektronik ürün senedine ilişkin, 12/11/2011 tarihli ve 28110 sayılı Elektronik Ürün Senedi Yönetmeliği hükümleri saklıdır.

Ürün senetlerinin teminat olarak gösterilmesi

Ürün senetleri, teminat olarak gösterilebilir. Kredi veya avans karşılığında teminat olarak gösterilen ürün senedi, borcun vadesinde ödenmemesi halinde kredi veya avans veren kuruluşun yazılı talebi üzerine mudiye bilgi verilmek kaydıyla borsada satılır. Bunun için, Kanunun 33 üncü maddesi hükmü gereği mudinin yazılıizninin ürün senedinin teminat olarak gösterilmesinden önce alınması gerekir.

Birinci fıkraya göre yapılan satışa ilişkin masraflar ile tahakkuk eden depolama ücreti düşüldükten sonra, borsa veya takas hizmetlerini sunan yetkili kuruluş tarafından satış bedelinin mudinin kredi ve/veya avans veren kuruluşa olan borcunu karşılayacak kısmı bu kuruluşların, kalan kısmı ise mudinin hesabına yedi iş günü içinde aktarılır.

Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) nedir?

Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) lisanslı depolarda bulunan ürünleri temsilen çıkarılan elektronik belgedir.

ELÜS, Lisanslı Depo İşletmesince Elektronik Kayıt Kurallarına uygun olarak Elektronik Kayıt Kuruluşu tarafından kurulan ve işletilen veri tabanı ve/veya platform üzerinde oluşturulan elektronik kaydı ifade eder. Merkezi Kayıt Sistemine ihraç edilmiş olan Elektronik Ürün Senedi aksi mevzuatta belirtilmedikçe, ürünü aynı miktar, cins, sınıf ve kalitede temsil eder. Elektronik Ürün Senedi ile temsil edilen ürünler Lisanslı Depoculuk sistemi güvencesindedir.

ELÜS Piyasasında işlem gören ürünler nelerdir?

ELÜS Piyasasında Arpa, Buğday, Çeltik, Fındık, Mercimek, Mısır, Pamuk, Soya Fasülyesi ve Zeytin’e dayalı olarak çıkarılan ELÜS’ler işlem görmektedir.

ISIN kodları, ulusal ve uluslararası sermaye piyasası işlemlerine söz konusu menkul kıymet işlemlerinin tam otomasyon ortamında gerçekleştirilmesi için menkul kıymetlere uluslararası standartlara uygun olarak, Türkiye’yi temsilen ilk iki harfi “TR” olmak kaydı ile toplam 12 haneden oluşacak şekilde tanımlanan yegane uluslararası menkul kıymet tanımlama kodudur

ELÜS Piyasasında Takas işlemleri nasıl olacaktır?

Yatırımcıların ELÜS Piyasasında yapmış oldukları işlemlerin takası İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. tarafından gerçekleştirilecek olup, yatırımcıların satın alacakları ELÜS’lere ilişkin bedeli hesaplarına alım emrini sisteme girmeden önce yatırması esastır. Aynı şekilde, yatırımcıların satacakları ELÜS’leri satış emrini sisteme iletmeden önce hesaplarında hazır bulundurmaları esastır.

TMO; Ankara, Babaeski, Bandırma, Boğazlıyan, Erzurum, Eskişehir, Haymana,

Karaman, Karapınar, Kırklareli, Konya, Polatlı ve Yerköy olmak üzere toplam 13

noktada borsa üzerinden alım yapacaktır” dedi. Babaeski Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Fahrettin Özün’ün konuşmasından sonra program verilen kokteyl ile sona erdi.

Babaeski Ticaret Borsası Başkanlığı tarafından buğday üreticilerine yönelik ‘Lisanslı Depoculuk Sistemi’ ile ilgili bilgilendirme toplantısı AK Parti Babaeski İlçe Başkanı Fatih Yağcı, S.S. 132 Sayılı Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mülayim Güler ve Yönetim Kurulu Üyeleri, S.S. 132 Sayılı Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifi Müdürü Nigar Gülsün, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Babaeski Ajans Amiri Celal Aydın Babaeski Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sebahattin Öner, Babaeski Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şahin Arslan,  İl Genel Meclis Üyesi Tarık Akın, Babaeski Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyeleri ve Meclis Üyeleri, banka müdürleri ve üreticiler katıldı.