Kırklareli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından, Babaeski’ye bağlı Demirkapı köyünde faaliyet gösteren bir işletme denetlendi. Kompost gübre üretimi gerçekleştiren Aksüt Tarım ve Hayvancılık San. Tic. A.Ş.’de, genel şartlar ve hijyen yönünden denetimi yapıldı.
Kırklareli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından Babaeski ilçesi Demirkapı köyünde faaliyet gösteren AKSÜT TARIM VE HAYVANCILIK SAN. TİC. A.Ş. ait kompost gübre üretim tesisi denetlendi.
İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliği kapsamında halk ve hayvan sağlığına, gıda ve yem güvenilirliğine yönelik riskleri engellemek veya asgariye indirmek amacıyla, gerçekleştirilen denetimde kompost gübre üretim tesisi, genel şartlar ve hijyen yönünden denetimi yapılarak onalı işletme başvurusu için gerekli olan numune alımları gerçekleştirildi.
KOMPOST NEDİR?
Kompost biyokimyasal olarak ayrışabilir çok çeşitli organik maddelerin organizmalar tarafından stabilize edilmiş, mineralize olmuş ürünlerdir.
Kompost ve Kompostlaştırma Nedir?
Kompost biyokimyasal olarak ayrışabilir çok çeşitli organik maddelerin organizmalar tarafından stabilize edilmiş, mineralize olmuş ürünlerdir. Kompostlaştırma, mikroorganizma adı verilen ve çoğunluğu gözle görülmeyen canlıların, ortamın oksijenini kullanarak çöp içerisindeki organik maddeleri biyokimyasal yollarla ayrıştırmasıdır. Bu olayın gerçekleşebilmesi için çöp kütlesindeki su içeriğinin % 45-60 dolaylarında olması gerekmektedir.
Kompostlaştırmanın Çevre Sağlığı Açısından Yararları Nelerdir?
Biyostablizatör (döner tambur) içerisinde 3-5 günlük sürede sıcaklık 670-700 C’ye ulaşmaktadır. Bu sıcaklıkta (pastörizasyon sıcaklığı) pratik olarak tüm mikroorganizmalar (hasalık yapıcı) ölmektedir. Biyostablizatör içerisinde üreyen Actinomisetes türü mantarlar antibiyotik salgılayarak biyolojik dezenfesiyonu gerçekleştirmektedir. Bu yararlarına ilaveten kompost yardımı ile depolanacak çöp kütlesinde %40-60 oranında bir azalma sağlanabilmektedir.
Kompost Ürününün Tarımsal Yararları Nelerdir?
Kompostun başta gelen faydası toprak yapısını ve özelliğini iyileştirmesidir. Faydalarını şu şekilde sıralamak mümkündür;
– Topraktaki (Zeminin) boşluk hacmini arttırır.
– Zeminin kolay havalanmasını sağlar,
– Zor işlenen toprakların kolay işlenmesini sağlar,
– Toprağın su tutma kabiliyetini arttırarak kurak mevsimlerde tuzlanmayı önler.
– Yüksek oranlarda mineral gübrelemeye karşı tampon etkisi gösterir.
– Besin maddelerinin bitkilerce daha iyi kullanılmasını sağlar.
Tecrübeler, kompostun bilhassa kendi kendine yeterli humus üretmeyen bahçe, meyve, üzüm yetiştirilen tarım çeşitlerinde faydalı olduğunu göstermiştir.
Kompost Ürünü İle Gübre Arasında Ne Fark Vardır?
Kompost, gübre değildir. Gübre toprağa bitkilerin gelişmesi için gerekli besin maddesi kazandırırken kompost, toprağın (zeminin) yapısal düzenini sağlar. Ancak kompost içerisine belli oranlarda Azot, Fosfor, Potasyum (N, P, K) ilavesi ile üstün kalitede gübre eldesi mümkün olabilmektedir. Elde edilen bu gübrenin tarım alanlarına yararı tüm yapay gübrelerden daha fazladır. Ayrıca ham maddesinin doğal nitelik taşıması nedeni ile tarımsal alanlarda üretilen ürünlerde yapay tat sorunu ortadan kalkar.
Doğal Sistemlerde Kompostlaşma:
Kompostlaşma bir başka ifadeyle canlı organizmaların toprağa karışıp çürüyerek mineralize olması doğada; madde yani besin dönüşümünü, enerji akışını, doğal sisteme bağlı canlıların yaşamlarını sürdürebilmesini, tüm fiziksel, kimyasal ve biyolojik elemanların denge içerisinde fonksiyonelliğini sürdürmesini sağlayan en önemli olgudur. Doğal ortamlarda bitkilerin yani birincil üreticilerin büyük bir kısmı toprağa geri döner.
Parçalanır, çürür, yeniden mineral madde olarak bitkilerin yaşaması için besin kaynağına dönüşür. Yine pek çok büyük, küçük hayvan her türlü atığını toprağa bırakarak yaşar ve sonunda ölerek toprak olur, yani kompostlaşır. Toprakta bitki ve hayvan artıklarının parçalanmasını, karışmasını, çürüyerek toprak olmasını yağmurlarların, güneşten gelen ısının ve diğer iklimsel olayların etkisiyle gerçekleştiren milyonlarca canlı vardır. Kendi yaşamlarını devam ettirip, çoğalırken doğal dengeleri de korumaktadırlar.
Tarım Sistemlerinde Kompost Kullanımı:
Tarımsal üretimde amaç insanın temel gıda ve hammadde gereksinimlerini karşılamaktır. Bu yüzden elde edilen ürün doğadakinin aksine sistemin kendisini dengelemesi için toprağa değil sistem dışına çıkar, tüketim merkezlerine ulaşır. Hasattan ve tüketim sonrası kalan atıklar ise ya hayvan yemi, yakacak benzeri anlamlarda değerlenir ya da şehir çöpü dediğimiz atık merkezlerinde birikir.
Toprakta ürün kaldırmaktan oluşan besin maddesi noksanlığı çoğunlukla kimyasal gübreler, çiftlik gübresi dediğimiz sığır, koyun, tavuk, at gübreleri yoluyla ya da toprağa birtakım baklagil, buğdaygil grubundan tek yıllık bitkiler ekip karıştırarak giderilmeye çalışılır. Tarımda kompost kullanımı değişik anlamlarda sistem dışına çıkardığımız her türlü bitkisel ve hayvansal organik maddelerden değişik metodlar ve teknikler kullanarak elde edilen ürünün yetiştirme tekniği ve amacına uygun olarak çeşitli şekillerde uygulaması ile olur.
Böylece atık maddeleri değerlendirerek kaynak kazanılmış, organik çöplerin uygun olmayan koşullarda depolanmasıyla oluşan doğal kaynakların kirlenmesi ve bozulması önlenmiş olur
Toprağa Kompost Uygulamakla Sağlanan Yararlar :
- Toprak yapısında iyileşme,
• Topraktaki yararlı organizmaların çoğalması ve fonksiyonlarını sürdürmesi,
• Toprağın mineral besin maddesi içeriğine katkı,
• Toprağın havalanması ve nem tutma kapasitesinde artış,
• Toprağa uygulanan mikro ve makro besin elementlerinden bitkinin daha iyi ve daha uzun sürelerde faydalanması.
Günümüzde sebzecilik, süs bitkileri, fidancılık hatta bodur meyve yetiştiriciliğinde topraksız veya kısmi topraklı gelişme ortamlarının kullanılmasının oldukça yaygınlaştığı düşünülürse ekonomik, doğaya dost ve verim artırıcı olan kompostun birçok gelişme ortamına alternatif ya da destek olabilecek bir materyal olarak ilerde gittikçe önem kazanacağı göz önünde bulundurulması gereken diğer yönüdür.
