Yaklaşık 25 seneden beri mantarlar üzerine, son 5 senedir özellikle trüf mantarı üzerine çalıştığını ifade eden Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata, ekibiyle beraber Trakya’nın illerindeki sahaları gezerek mantarları inceliyor. Trakya’da gidilmedik nokta bırakmayan ekip Trakya’nın Trüf Haritasını çıkararak ülke adına önemli bir değer yaratıyor.
Ekipte Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata liderliğinde asistanları Eda Kumru ve Elifnaz Bora, Ticaret Bakanlığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü personelleri Ebubekir Çifçi ve Fatih Balta yer alıyor. Ekip Trakya bölgesinde gezerken en büyük yardımı ise rehberleri Nevzat Kasap’tan alıyor.
Yaklaşık 1,5 yıl önce TÜBİTAK’tan alınan “Trakya Bölgesinin Türkiye Sınırları içerisinde yer alan kısmında yayılış gösteren trüf mantarlarını enfekte eden fungal virüslerin tanımlanması ve moleküler özelliklerinin belirlenmesi” projesiyle Trakya’da sahayı gezerek trüf mantarları üzerine ekibiyle beraber çalışmalar yapıyor. Proje 3 yıl sürecek.
TRAKYA GENELİNDE GİDİLMEDİK NOKTA KALMADI
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata ve ekibi yaptığı çalışmalarla trüf mantarlarındaki virüslerin belirlenerek ekonomik açıdan da değer kaybının olmamasının amaçlandığını ifade ediyor. Esansı yoğun ve maddi değeri yüksek bir ürün olan trüf mantarının raf ömrünün bu virüslerce azalabildiği için ekonomik açıdan kayıplar yaşandığını ifade eden Akata, çalışmalarla bu virüslerin tespit edilmeye çalışıldığını belirtti. Bu virüslerin insana herhangi bir zararı olmadığını fakat ekonomik açıdan değer kaybına neden olduğunun altını çizdi.
Trakya’ya yılda toplam 1 ay olmak üzere 10 günlük periyotlarla gelen Akata, Trakya’nın gezilmedik noktasını bırakmadıklarını ifade etti. Trakya’nın Türkiye sınırları içinde yer alan kısmında ekibiyle beraber çalışmalarına devam ediyor. Ekibin yanında eğitilmiş trüf köpekleri var.
Trakya’da trüf mantarı ve trüf köpeği konularının yanında 3.bir konuda da ekip çalışmalarını sahada yürütüyor. Çernobil ile Karadeniz üzerinden Trakya Bölgesine dağılan radyo aktif mantarlar üzerinde araştırılıyor. Çalışma Kastamonu Üniversitesiyle beraber ortaklaşa yürütülüyor.
TRÜF MANTARI BULMAK İÇİN BİLİMSEL YOLLARLA KÖPEK EĞİTİLİYOR
Trüf mantarı için yürütülen diğer bir çalışma hakkında da bilgi veren Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata, Ticaret Bakanlığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğüyle ortak protokolle Türkiye’de ilk defa bilimsel metotlarla trüf köpeğini yetiştirildiğini dile getirdi.
Trüf mantarının çıkarılmasında köpeklerin önemli bir rol oynadığını belirten Akata, koku kapasitesi yüksek olan Lagotto Romagnolo cinsi İtalyan köpeklerin protokolle eğitildiğini ifade etti.
Ekip bu köpeklerden oluşan bir filoya sahip. Koku özellikleriyle bu konunun vazgeçilmezi olan köpekler Ares(ilk köpek), Fungus ve Camilla ekibin en önemli yardımcıları.
Köpeklerden ayrıca yine bir eğitimle halüsinojenik mantarlarının tespiti konusunda da bir eğitim veriliyor.
TRÜF MANTARI KIRKLARELİ’NDE İSTİHDAM YARATMA POTANSİYELİNE SAHİP
Trüf mantarı konusunda ülke olarak kaynakların ne olduğunu bilmediğimizi ve bu çalışmalarla beraber haritasının belireceğini belirten Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata, Trakya bölgesi için ekonomik anlamda önemli bir veri olacağını belirtiyor.
TÜBİTAK projesiyle beraber Trakya Genelinde gezilmedik saha bırakmayan ekip, Kırklareli’nin trüf mantarı konusunda potansiyelli bir yer olduğunu belirtiyor. İlerleyen dönemde Kırklareli’nde aileleri geçindirebilecek bir gelir kapısı olmasının çok muhtemel olduğu belirtiliyor.
Trüf mantarının çıktığı noktaları öğrenmenin önemine vurgu yapan Akata; “Bor,altın madeni bulmak gibi. Trüfün nerede çıkarıldığını göreceğiz. Bunların uygun şekilde toplanması için eğitimler vereceğiz. Ülkemize katkıda bulunacağız. Pek çok aile para kazanacak” dedi.
TRÜF MANTARI TOPLAMAK İÇİN EĞİTİM ÖNEMLİ
Trüf mantarının yanlış bir şekilde toplanmasının trüf gibi katma değeri yüksek ürünlerde ekonomik zarar verdiğini ifade eden Akata, yanlış toplanan trüfün kendini toplamasının 3 yıl sürebileceğini ifade ediyor.
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata; “Toplayıcılar eğitimsiz olabiliyor. Trüfün yerin altında misel dediğimiz ağaçları var. Onlara toplarken zarar verirlerse bu ağacı zedeliyorlar. Uzun süre bu mantar çıkmıyor. Tırmıkla veya kazmayla ağaca zarar veriyorlar. Köpekle kazmaya başlanmalı. Zedelemeden alabiliyoruz. Kürekle veya spatula ile alınabilir. Çamın, meşenin, kavağın olduğu her yerde trüf olabilir. Trüfü düzgün toplamak gerek yoksa tamiri 3 sene alıyor” dedi.
TRÜF NE KADAR DEĞERLİ
Trüfler yılın 365 günü çıkarılabiliyor. Yer altından yumru şeklinde çıkıyor. Toprağın altında olduğu için farkedilmiyor. Bunları bulmak için özel köpekler yetiştiriliyor. Trüf’ün kilogram fiyatları 800 sterline ulaşıyor. 3-5 cm veya 1,5 metreye kadar yetişebiliyor. Dünya’nın en pahalı mantarı ortalama 15 bin Euro. Resmi olarak Türkiye’de kaydı yok. Adı Tuber Magnatum. Damak tadı çok yüksek bir ürün. Güçlü aroması var. Fransa ve İtalya’da yaygın. Trüf Mantarları Türkiye’de potansiyeli çok yüksek bir ürün.
BABAESKİ’DE EĞİTİM VERMEK İSTİYORLAR
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata liderliğinde asistanları Eda Kumru ve Elifnaz Bora ile haber için yaptığımız sohbet sırasında Babaeski’de eğitim kurumlarında seminer vermek istediklerini dile getirdiler. Trakya bölgesinde yürüttükleri çalışmaları her yaştan öğrenci ile paylaşarak konu hakkında bilgilendirme yapılabileceğini belirttiler.
Özel Haber: Erhan Ertürk
